Cultuur antropoloog: “Verliefdheid kan consequenties hebben”
Cultuur antropoloog, Salomon Emanuels, noemt de case Stedenburg, waarbij een verschil van mening is, ontstaan tussen de gehuwde vrouw en de familie van haar overleden man, een complexe materie. De nabestaanden hebben het stoffelijk overschot uit het mortuarium gehaald, zonder medeweten van de weduwe. De man is vorige week in zijn geboortedorp, Abenaston, begraven.
“De familie heeft geen haat naar de vrouw toe. De antropoloog vermoedt dat de man in kwestie zijn gemeenschap was ontgroeid. Had hij zijn familie op de hoogte gesteld dat hij met iemand van een ander bevolkingsgroep zou trouwen? Had zijn familie ingestemd met het huwelijk?,” zijn vragen die opkomen bij de wetenschapper. Hij wijst erop dat geen enkele Marron-samenleving zal toelaten dat hun geliefde op een onaanvaardbare manier wordt begraven. “Wie besluit iemand van een ander cultuur te trouwen, kan niet zomaar zijn of haar Westers denken laten prevaleren. Het gaat om het individualistisch denken ten opzichte van het collectivistisch denken. Trouwen wil niet zeggen dat je uit de familie bent getreden. Binnen elke cultuur staat het collectief centraal.”
Waarom zou de familie moeten buigen voor de Surinaamse wetgeving?Cultuur antropoloog Salomon Emanuels
De overleden en reeds begraven, Majoor van Politie, Theodoor Stedenburg
Koloniale wetten
Emanuels zegt dat de multiculturele samenleving vereist dat de koloniale wetten, waarop eenieder zich baseert, onder een vergrootglas worden geplaatst. “De rechtsstaat beknot, soms de individuele rechten.” Hij noemt het Surinaams-systeem van wetten en rechten te koloniaal. “De wetten werden gemaakt om contractarbeiders en slaven te onderdrukken. Men kon zich toen niet beleven. Die wetten zijn overeind gebleven. Bij het maken van wetten en regels heeft men onvoldoende rekening gehouden met het multi-etnisch karakter van de samenleving. Het ging erom dat de koloniale heerser zijn positie en alle andere dingen moest beschermen. Wetten zijn tradities. We moeten afstappen van het idee dat de wetten in Suriname bedoeld, waren om ons vooruit te helpen. Sommige wetten beantwoorden niet aan mensenrechten.” De antropoloog zegt verder dat het niet zo is dat Marrons vasthouden aan ‘ditjes en datjes’. “Hun zienswijze van ontwikkeling van een maatschappij is een kwestie van eerst de familie dan het individu. Ze doen dat, omdat hun conceptie is dat het individu niet zonder het collectief kan bestaan,” stelt Emanuels.
Consequenties
Hij wijst erop dat elke familie hun eigen gebruiken, heeft. “Verliefdheid kan consequenties hebben. Ga niet over één nacht ijs bij het kiezen van een partner. Ook het wettelijk huwelijk behoort tot traditie.” Hij zegt dat het Westers huwelijk gebaseerd is op economische belangen, omdat er toen sprake was van een kapitalistische samenleving. Emanuels stelt verder dat de wetten tot stand zijn, gekomen zonder de betrokkenheid van Marrons en Inheemsen. Dus, er kan niet verwacht worden dat zij deze zullen respecteren. “In Suriname worden wetten op een bepaalde manier toegepast. Het zijn dezelfde koloniale regels. Waarom zou de familie zich moeten buigen voor de Surinaamse wetgeving? Ze gaan zich niet buigen, omdat den no sabi den regel. Wie heeft ze ooit uitgelegd wat de huwelijkswetgeving inhoudt? We gaan er simpel vanuit dat ze de wet behoren te kennen. Toen de wetten werden gemaakt is het binnenland nooit betrokken geweest. Vandaar dat ze ook niet rigoureus kunnen, worden toegepast.”
Traditie
In Maron-samenlevingen worden ingrijpende zaken, ter voorkoming van problemen, binnen de familie besproken. “Men denkt dat ze in de stad wonen, dus ze zijn modern. Traditie staat niet boven wet en omgekeerd ook niet. Geen van beide staan boven elkaar. Ze vullen elkaar aan. Wanneer je besluit om je in een ander rechtsgebied te begeven moet je, je ervan vergewissen wat de consequenties van beide rechtsgebieden kunnen zijn. Wet is ook traditie. Wet betekent, afspraken maken. Het niet naleven daarvan, kan consequenties met zich meebrengen. Dit zijn de gevolgen van multiculturele relaties. Je gaat moeten buigen voor sommige dingen. Wet is traditie en traditie is wet. Het gaat om een norm die wij met elkaar hebben afgesproken. Dat is het verschil tussen gewoonterecht en het Surinaams Recht. De één is vastgelegd en we kunnen erop terugvallen en de ander is ongeschreven,” zegt de antropoloog tot besluit.