Jurist Saskia Wip: ‘Alternatieve genezers erkennen en respecteren als onderdeel zelfbeschikkingsrecht’
Een vrouw om trots op te zijn is Saskia Wip, want met een score van 9.5 afstuderen is niet voor een ieder weggelegd. De voormalig jurist, van De Nationale Assemblee, heeft verder onderzoek gedaan naar het zelfbeschikkingsrecht in de gezondheidzorg. Als onderdeel van haar thesis heeft ze verschillende gezondheidswetten getoetst aan bestaande Surinaamse wetgeving. Zelfbeschikking in het gezondheidsrecht verwijst naar het recht van de mens om binnen een door overheid, medeburgers en instellingen van de samenleving gevrijwaarde ruimte naar zijn eigen levensvisies te leven, ook als het een medische handeling betreft.
Alternatieve genezers
“In de Nederlandse wet Beroepen Individuele Gezondheidszorg (BIG) zijn alternatieve genezers opgenomen. In Suriname erkennen we en respecteren we de alternatieve genezers nog niet. We zijn een multiculturele samenleving, maar soms lukt het niet bij de specialisten en dan went men zich tot de alternatieve genezers. Een van de aanbevelingen die ik heb gedaan is; als we invulling willen geven aan het zelfbeschikkingsrecht, we de alternatieve genezers moeten respecteren en erkennen. Er moeten wettelijke vereisten komen en richtlijnen. In Nederland is er een register en dat biedt hen de mogelijkheid een beroepsuitoefening te dragen. In Suriname is er een commissie benoemt om invulling hieraan te geven. In Nederland heeft zelfbeschikking een bepaalde fase doorlopen,” stelt de afgestudeerde in haar onderzoek.
In de grondwet is het zelfbeschikkingsrecht ook gewaarborgdSaskia Wip
Masterstudie
Wip heeft het onderzoek verricht tijdens haar masterstudie, Rechten, aan de Anton de Kom Universiteit. Ze las een artikel waarin een vrouw aangaf dat de gynaecoloog per abuis in haar dunne darm had geknipt tijdens het verwijderen van een cyste. De patient vroeg zich hierna af als haar kinderwens nog in vervulling zou komen. “Dit alles heeft te maken met zelfbeschikkingsrecht en de positie van de patiënt. Kan deze vrouw vormgeven aan haar leven zoals ze dat wil? Ik heb het recht onderzocht van elke individu om invulling te geven aan het leven zoals die dat wil. Het gaat om het maken van eigen keuzes en ook als het aankomt op een medische behandeling,” licht de wetenschapper toe.
Dit onderwerp is nieuw voor Suriname. Er zijn drie dimensies van dat recht: Als afweerrecht; dat wil zeggen een wel overwogen besluit, waarbij medische behandeling geweigerd kan worden, Als keuze vrijheid; je moet vrij zijn in het maken van een keus bij een medische behandeling, zonder inmenging van anderen en de laatste dimensie is als zelfontplooiing; dat heeft te maken met een bewuste keus, nadat de informatie van een hulpverlener is verkregen. Het maken van een bewuste keus voor het aangaan van een medische behandeling en daartegenover bestaat de keus om te weigeren. Een voorbeeld hiervan zijn de Jehova’s getuigen die afzien van het toedienen van bloed. Het zelfbeschikkingsrecht is internationaal verankerd in drie verdragen. In het internationaal verdrag voor de universele rechten van de mens, in het verdrag burger en politieke rechten en het verdrag economische en sociale en culturele rechten.
Toetsing
Daarnaast heeft Wip verschillende gezondheidswetten getoetst. “In de grondwet is het ook gewaarborgd en in de wet nationale basiszorgverzekering is er sprake van zelfbeschikking als keuze vrijheid. Elke deelnemer of ingezetene kan bepalen welke ziektekosten die wil aangaan en bij welke zorgverlener. Er is een beperking bij zelfbeschikking als zelfontplooiing en het is gerechtvaardigd als het gaat om een legitiem doel. Een voorbeeld hiervan is de krankzinnige wet en wet burgerlijke uitzondetingstoestand. Het geeft aan dat een beperking mogelijk is als het gaat om de bescherming van de volksgezondheid. De overheid zou de samenleving meer moeten informeren over de grondrechten en het zelfbeschikkingsrecht dat beperkt mag worden. Gedwongen opname van een krankzinnige, omdat je de samenleving moet beschermen tegen de persoon, want die vormt een gevaar.”
Ontwerpwetten
De jurist heeft ook twee ontwerpwetten getoetst te weten: de wet bescherming privacy en persoonsgegevens en de wet geneeskundige behandelingsovereenkomst. “Als de wetten worden aangenomen wordt er invulling gegeven aan het zelfbeschikkingsrecht. Dan is er tegelijkertijd ook vastlegging van het patiëntenrecht. In de geneeskundige behandelingsovereenkomst is de informatie en toestemmingsvereiste opgenomen. Bij het zelfbeschikkingsrecht is het van belang dat elke hulpverlener een patiënt duidelijk informatie geeft over de medische behandeling wat de risico’s zijn en op basis van die informatie kan de patient toestemming geven. Dan pas mag de hulpverlener overgaan tot het plegen van een medische behandeling. In de wet staat ook dat patiënten na verkregen medische informatie mogen weigeren voor een behandeling.” Wip is ook in het bezit van een master’s in business administration. Daar sluit haar huidige functie op aan. Ze is nu HR Manager bij Da Vinci Group N.V en is moeder van twee kinderen.